Do’s en don’ts voor onderwijsvideo’s

Tekst: Bente van Thuijl, onderwijskundige bij Innowijs

Hoe maak je aansprekende en vooral nuttige onderwijsvideo’s? Daar heeft de Amerikaanse psycholoog Richard Mayer over nagedacht. In dit artikel bespreken we zijn ’Ontwerpprincipes voor multimedialeren’.

Voordat we ingaan op de ontwerpprincipes zijn er drie assumpties waarmee je volgens Mayer rekening moet houden bij het aanbieden van informatie.

  1. Er zijn twee aparte kanalen om informatie te verwerken: auditief en visueel.
  2. Informatie die via deze kanalen binnenkomt, kan maar voor een deel onthouden worden omdat de capaciteit beperkt is.
  3. Leren is een actief proces waarbij informatie wordt georganiseerd met de kennis die eerder is opgedaan.

Voor goede onderwijsvideo’s ga je volgens Mayer uit van de volgende tien ontwerptips:

  1. Tekst en beeld werkt beter dan alleen tekst of alleen beeld.
  2. Zorg dat de student de benodigde voorkennis heeft voordat de video bekeken wordt. Leg bijvoorbeeld eerst de concepten uit voor je een theorie beschrijft. 
  3. Focus op de essentie, vermijd dus overbodige, ongerelateerde woorden, beelden en geluiden.
  4. Laat de belangrijkste woorden van een gesproken tekst kort in beeld terugkomen en gebruik visuele aanwijzingen zoals pijlen en arceringen in de video.
  5. Let op dat je dezelfde informatie niet op twee manieren aanbiedt. Laat gesproken tekst bijvoorbeeld niet helemaal uitgetypt zien. Je kunt er beter voor kiezen om alleen de woorden die belangrijk zijn in beeld te laten zien. 
  6. Plaats in een video de woorden die bij een afbeelding horen dicht bij het plaatje. Als je bijvoorbeeld de verschillende delen van een boom beschrijft zet je het woord ‘stam’ bij de stam en het woord ‘tak’ bij de takken.
  7. Laat woorden en afbeeldingen die bij elkaar horen tegelijkertijd zien. 
  8. De student moet zelf controle hebben over de video. Zorg er bijvoorbeeld dat studenten de video op pauze kunnen zetten en eventueel de afspeelsnelheid kunnen aanpassen. Interactieve video’s, waarbij de video tussendoor pauzeert en studenten een vraag moeten beantwoorden om verder te kunnen kijken, dragen ook bij aan meer controle voor de student.
  9. Combineer beeld met audio in plaats van met geschreven tekst, anders kun je het visuele kanaal van de student overbelasten.
  10. Gebruik een persoonlijke en communicatieve schrijfstijl, spreek de studenten bijvoorbeeld aan met ‘je’. Zorg dat de voice-over in de video een vriendelijke en menselijke stem heeft. 

Bekijk het hele verhaal nog eens goed in een… onderwijsvideo!

Bronnen:
Mayer, R.E. (2009). Multimedia learning. Cambridge University Press: Cambridge.
www.digitaledidactiek.be/modules/2-ontwerp/theorie/mayer/mayers-ontwerpprincipes-van-multimedialeren/